Als freelancer staan je verschillende gereedschappen ter beschikking om jezelf met succes in de markt te zetten en genoeg opdrachten te krijgen om jezelf te bedruipen. Een uit Amerika overgewaaid fenomeen is personal branding: jezelf als merk beschouwen en de regels die voor producten en bedrijven een stimulerend effect op de verkoop en marktwaarde hebben ook voor jezelf inzetten.
Wat is een merk?
Volgens Philip Kotler is een merk (Engels: brand): "een naam, term, teken, symbool of ontwerp, of een combinatie hiervan, die bedoeld is om de producten of diensten van een aanbieder of groep aanbieders te identificeren en ze te onderscheiden van die van de concurrentie."
Branding voor jezelf maakt gebruik van dezelfde wetmatigheden die ook gebruikt worden voor ‘zakelijke merken’. Het gaat erom:
- Een sterk merk te laten ontstaan dat ervoor zorgt dat je geassocieerd wordt met het ‘juiste’ (je dienst of unieke meerwaarde),
- Dat het volstrekt duidelijk is waar je voor staat en
- Dat je je bewust bent van de manier waarop je communiceert en wat mensen van je te zien krijgen.
Voor veel mensen voelt het in eerste instantie een beetje raar om zo met jezelf verkopen en jezelf als merk neerzetten bezig te zijn. Die onwennigheid vervliegt meestal snel als de eerste resultaten zichtbaar worden: je komt bekend te staan als de expert die je bént, krijgt een reputatie die bij je past en consistent is met wat je wilt neerzetten.
Voordat je met personal branding kunt beginnen moet je eerst wat graafwerk doen, op een manier die bij jou past. Een wit vel papier en een fineliner, een mindmap-programma op je computer, kliederen in je Moleskine, op handgeschept papier met je mooiste vulpen, met een afgekloven ballpoint op een bierviltje of een meditatie in het bos.
Waarom ik dit allemaal opnoem? Het is de eerste stap in je bewustwording van je eigen merk. Hoe doe je wat je doet, wat is jouw stijl, wat zijn je voorkeuren en wat communiceer je hiermee? Wat zijn jouw kernwaarden in het leven? Wat zijn jouw talenten?
Vraag je af waar je voor staat, wat jou uniek maakt, wat jou kenmerkt en neem een voorschot op de toekomst: hoe wil je bekend gaan staan? Natuurlijk moet dat niet haaks staan op wat je mogelijkheden zijn (ik zal nooit als de beste neurochirurg van Nederland te boek staan bijvoorbeeld) dus blijf bij je leest, zonder jezelf bij voorbaat al tekort te doen. Het mag best een ambitieus doel zijn!
Een sterk merk is consistent. Soms sturen mensen verwarrende signalen de wereld in (bijvoorbeeld: de ene dag webdesigner, de volgende dag copywriter). Soms raakt hun persoonlijke merk door een subtiele afwijking van koers. Een raket die bij de lancering op aarde een fractie van een graad afwijkt in richting vliegt z’n doel uiteindelijk met duizenden kilometers voorbij. Er kijkt als freelancer geen baas over je schouder mee dus soms is de verleiding groot om gewoon lekker te doen waar je zelf zin in hebt. Maar wees dan tóch een beetje streng voor jezelf en weersta de behoefte aan iets nieuws.
Een sterk merk is niet diffuus. Dat wil zeggen: je bent niet zowel het één als het ander. Als Volvo ervoor had gekozen om én veilig én sexy te willen zijn hadden ze waarschijnlijk nooit de sterke ‘breinpositie’ verworven die ze nu hebben met hun veilige auto-imago. Zelfs als je veelzijdig bent is het de moeite waard te proberen daar een vlijmscherpe positionering voor te vinden. Sommige mensen zijn bang zichzelf tekort te doen als ze een keuze moeten maken. Als je op de langere termijn denkt kan je je echter voorstellen dat je door een gefocuste positionering sneller succesvol wordt, waardoor je daarna vanuit grotere financiële vrijheid keuzes kan maken! Misschien ben je bang dat je opdrachten misloopt als je ‘dat ene’ niet ook in je communicatie propt. Maar je kunt maar beter 2 opdrachten voor 5.000 euro wegzetten omdat je een sterk merk hebt op dat gebied, dan dat je 10 verschillende opdrachten van 300 euro doet omdat je overal wat schnabbelt en nergens de hoofdprijs voor kunt vragen.
Vraag ook eens aan anderen hoe ze je zien, dat geeft je erg relevante informatie!
Als je weet hoe je in elkaar steekt en wat je sterke kanten zijn dan voer je dit door in je communicatie, in wat je zegt en wat je doet. Dit betekent niet dat je jezelf nu moet forceren om iets te zijn wat je niet bent, maar wél dat je oplet of wat je doet wel bij je merk past.
Je gaat, heel simpel, keuzes maken. Je gaat cultiveren wie je bent met als doel jezelf als freelancer zo succesvol mogelijk te maken - wat ‘succes’ voor jou dan ook mag betekenen. Neem hiervoor de tijd. Je bent niet van de ene op de andere dag een sterk merk. Als je na twee jaar het verschil ziet tussen je eigen reputatie en die van een collega die er niet voor gekozen heeft bewust aan personal branding te doen is veel van je gedane moeite ineens zichtbaar.
- Zorg dat je persoonlijke merk gebaseerd is op je krachten, talenten, vaardigheden, passies en waarden. Het gaat te ver om te stellen dat het dan vanzelf gaat maar het motiveert enorm. Met ‘mindere’ uitgangspunten loop je teveel het risico te verslappen en het bijltje erbij neer te gooien.
- Laat je oordeel over jezelf eens varen en kijk zo onbevangen mogelijk naar jezelf. Misschien is wat door anderen altijd als ‘lui’ bestempeld is wel de gave om goed na te denken en te analyseren. Dat lijkt op luieren maar is in feite hard werken. Probeer jezelf zo helder en onbevooroordeeld mogelijk te zien. We nemen een hoop ideeën die anderen van ons hebben over, zonder dat ze per sé hoeven te kloppen.
- Zet jezelf op de kaart voordat een ander het doet. Zorg dat je zichtbaar bent. Begin bijvoorbeeld een weblog over jezelf of over je expertisegebied en laat zien wie je bent.
- Blijf echt. Er is niks mis mee om een beetje selectief te zijn in wat je over jezelf naar buiten brengt. Maar blijf een onvervalste persoon en forceer je niet om iets te zijn dat eigenlijk niet bij je past, of dat je niet waar kunt maken. Mensen hebben haarfijn in de gaten of het klopt wat ze voorgeschoteld krijgen.
- Inspireer jezelf. Ga (en blijf!) ook op zoek naar mensen die jou tot voorbeeld zijn, die eigenschappen hebben die je bewondert. Ga na wat jouw hart sneller doet slaan, waar jij voor staat.
- Heb geduld. Een sterk merk is niet zomaar gecreëerd. Je bouwt dit op met één steen per keer - daar is tijd voor nodig. Maar als het eenmaal staat dan staat het ook!
- Concentreer je op je sterke punten. Ik geloof persoonlijk niet dat mensen zouden moeten proberen overal goed in te zijn. Richt je liever op je talenten, op dingen die min of meer vanzelf opwellen uit je innerlijke bron en breng dit voor het voetlicht. Je inspireert niet alleen jezelf maar ook de mensen om je heen met je authentieke liefde voor waar je mee bezig bent.
- Wacht niet tot je de kans krijgt te laten zien waar je voor staat. Grijp kansen aan, roep je eigen projecten in het leven die weerspiegelen waar jij voor staat, publiceer over je vakgebied en jouw unieke kijk hierop. Deel je visie met mensen die je te spreken krijgt, luister geduldig en probeer te bedenken hoe je die persoon vanuit jouw persoonlijke merk zo goed mogelijk zou kunnen helpen.
- Wees relevant. Zorg ervoor dat je vaardigheden en kennisgebied(en) aansluiten op dingen die nu aan de hand zijn in zakenland en hou je kennis en informatie op een fanatieke manier bij. Zorg dat je je regelmatig laaft aan informatiebronnen die voor jou van belang zijn en deel die kennis vervolgens ook met de mensen die je ontmoet, via je weblog, nieuwsbrief of website. Zo zorg je ervoor dat je van waarde bent voor mensen.
- Zoek de balans tussen gul je gaven delen en een prijs zetten op je meerwaarde. Je kunt altijd informatie prijsgeven, iemand helpen met je kennis, een situatie verhelderen door je talenten. Zo bouw je je persoonlijke merk op, zonder dat je hoeft te wachten op een opdracht om je te bewijzen. Maar wees geen gratis dienstverlener; houd goed het evenwicht in de gaten. Iets van jezelf geven is zakelijk heel gezond, jezelf weggeven echter niet.
- Wees niet bang om af te wijken van wat 'gewoon' en 'standaard' is, om de verwachtingen van anderen uit te dagen. Een beetje eigenwijs zijn is noodzakelijk om uniek te zijn en duidelijk af te tekenen tegen een achtergrond van mensen die zo ongeveer hetzelfde doen als jij.
Geniet van je ontdekkingstocht en van de vruchten die je zult plukken van je keuze om aan personal branding te doen!
De mensen die er vroeg bij waren met aan personal branding doen kunnen er over meepraten: het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. De vooroordelen zijn uitvoerig besproken, de voordelen nog meer- maar wat zijn eigenlijk de valkuilen?
- Hoe creëer ik mijn eigen personal brand - Concreet stappenplan voor het ontwikkelen van een personal brand.
- Personal branding voor werknemers - Personal branding helpt je bij het vinden van de juiste baan en het maken van promotie. Hoe werkt dit uit Amerika overgewaaide fenomeen? Beschouw jezelf als een merk. Weet wat je uniek maakt en onderscheid je van anderen.
- Wat is een merk? - Uitleg in een online cursus Marketing.
Auteur: Annedien Hoen